شرح خطبه 32 نهج البلاغه قسمت اول + قسمت دوم

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا قَدْ أَصْبَحْنَا فِی دَهْرٍ عَنُودٍ وَ زَمَنٍ کَنُودٍ

یُعَدُّ فِیهِ الْمُحْسِنُ مُسِیئاً

وَ یَزْدَادُ الظَّالِمُ فِیهِ عُتُوّاً

لَا نَنْتَفِعُ بِمَا عَلِمْنَا

وَ لَا نَسْأَلُ عَمَّا جَهِلْنَا

وَ لَا نَتَخَوَّفُ قَارِعَةً حَتَّى تَحُلَّ بِنَا

آنچه در این قسمت می خوانید بخش اول این خطبه است

حضرت در این خطبه مردم زمانه خود را به پنج دسته تقسیم می کنند و

قبل از اینکه اقسام مردم را بیان کنند

فضایی از زمان خود را بیان می کنند

مثل این می مانند که شما قبل از اینکه بچه های کلاس دانشگاه

دسته بندی کنید فضای کلاس و جو حاکم بر دانشگاه و کلاس را

بیان کنید و بعد بگویید در چنین جوی بچه ها به 5 دسته تقسیم

میشوند.

حضرت هم قبل از اینکه اقسام مردم را ذکر کنند، به بیان فضای

جامعه خود می پردازند.

و می فرمایند ای مردم ما در زمانه ای زندگی می کنیم که چنین خصوصیاتی دارد

  1 روزگاری که ستمگری در آن فرهنگ عمومی است

  2زمانه ای که اگر خوبی کنی کافر و ناسپاس است

  3انسان محسن و اهل خیر در آن گنهکار شمرده می شود(البته

اگه سر کارش نذارن(!!!!

 4  و ظالم روز به روز ظلمش را زیاد می کند

   5آنچه یاد می گیریم و می خوانیم آن را می فهمیم، اما علم ما

برایمان سودی ندارد و باز کار خود را می کنیم

  6آچه را که نمی دانیم و نسبت به آن جاهلیم هم به دنبال یاد

گرفتنش نیستیم

  7از وعده های عذاب الهی هم هیچ نمی ترسیم مگر وقتی که بر

سر ما فرود آید و ما را در آستانه هلاکت قرار دهد

اینکه حضرت ستمگری را به زمانه نسبت می دهند می خواهند شدت

ستم را برسانند که ستم آن قدر زیاد شده که تبدیل به فرهنگ عمومی مردم شده و حتی آداب و رسوم و تمام حرکات مردم را تحت تاثیر قرار داده است

چون زمانه اینگونه است که اگر کسی در این دوران خوبی کند گنه کار

شمرده می شود و چون فرهنگ مردم تغییر یافته و ارزش ها عوض شده،

در این بی تفاوتی کسی که ظالم هست روز به روز به ظلمش می افزاید

عالمان چیزهایی که بلد هستند به دردشان نمی خورد

و

جاهلان آنچه را نمی دانند به دنبال یادگرفتنش نیستند

دیگر مردم از عذاب الهی نمی ترسند حتی اکر آن را باچشم خود

ببینند هم نمی ترسند مگر اینکه عذاب بر خود شخص وارد شود

تا باورش بیاید که او نیز عذاب می شود

حال دراین فضا که ظلم ظالم، غربت محسن، بی بهره گی

عالم از علمش، بی تفاوتی جاهل به جهلش، و نهراسیدن

گنهکار از عذاب الهی فرهنگ عمومی مردم شده

مردم در چنین فضایی به 5 دسته تقسیم می شوند

تمرین سعی کنید این فضا را در یک کلاس دانشگاه به

صورت خیالی ترسیم نمایید!

---

   

قسمت دوم

 

وَ النَّاسُ عَلَى أَرْبَعَةِ أَصْنَافٍ 

مِنْهُمْ مَنْ لَا یَمْنَعُهُ الْفَسَادَ فِی الْأَرْضِ إِلَّا مَهَانَةُ نَفْسِهِ وَ کَلَالَةُ

حَدِّهِ وَ نَضِیضُ وَفْرِهِ 

 

حضرت در این قسمت از خطبه اولین دسته از مردم زمانه خودشان

را توصیف می نمایند و می فرمایند:

این دسته کسانی هستند که در زمین و کشور اسلامی فساد نمی کنند

اما

این فساد نکردن به خاطر این نیست که این ها آدم های خوبی

هستند و قدر مملکت اسلامی را می دانند

بلکه این فساد نکردن به سه دلیل است

از این دلیل هایی که حضرت در این قسمت بیان کردن یکی

روحی و شخصیتی است و دوتای دیگه امکانات مادی است

1 خصوصیت روحی روانی اینها «مَهَانَةُ نَفْسِهِ»

یعنی کسی که از نظر روحی آدم پستی است و خوب تربیت نشده

اما  پستی روح خود را نشان نمی دهد چون امکانات ندارد

به قول معروف آب ندیده شنا کنه

برای خود ما بارها اتفاق افتاده که در ابتدا با کسی آنشا می شویم

فکر می کنیم پیغمبر زاده است(مخصوصا اگر در فضای مجازی باشه)

اما کافیه یه شوخی کوچیک با او بکنی یا یه خورده خودمانی با او

سخن بگی

آن وقت نقاب از چهره می اندازد و شاید نقاب از ادبیات دینی بیندازد

مثل بچه هایی که در خانواده ای بزرگ شده اند که تو سری خور

بودن

همین تو سری خوری سبب شده وقتی که در اجتماعی قرار

می گیره آدم مطیعی باشد.

خب اینجا باید دقت داشت که این اطاعت او ناشی از تو سری خوریش

در دوران کودکی بوده نه اینکه او معرفت دارد و می فهمد اطاعت از

ولی یعنی چه؟

اگر در چنین شرایطی مسئول و مدیر یک جامعه و یا مردم از او

خوششان بیاید به خاطر اینکه انسان مطیعی است پس با خود بگویند

اینکه در اینجا اینقدر مطیع است، پس او را برای مسئولیت بالاتر

انتخاب کنیم!!

در حالی که پذیرش مسئولیت بالاتر برای انسانی مناسب است

که واقعا تربیت دینی شده باشد و اصل اطاعت از ولی را آموخته باشد

و الا

اگر به خاطر تو سری خوردن مطیع بوده وقتی او را در مسئولیت

جدیدش می گذاریم گندش در می آد چون از قبل تربیت نشده بود

خلاصه اطاعت او ناشی از تو سری خوری او بوده نه ناشی از تربیت

صحیح دینی.

تازه این جور آدما به خاطر عقده حقارت خطرناک تر هم هستند چون

بعدا که به قدرت رسیدن می خواهند انتقام همه تو سری

خوردناشونو بگیرن.

پـــــــــــــــــــس صفت اول اون ها روحی است

اما صفت دوم

2 کَلَالَةُ حَدِّهِ

کلاله حد یعنی کندی شمشیر

یادتان نرود که حضرت امیر در ابتدای سخن وضعیت جامعه وقت

خود را چگونه ترسیم فرمودند،

با توجه با آن فضا یک چنین انسانهایی باید در آن جامعه جو گیر شوند

و از آب گل آلود ماهی بگیرند اما این کار را نمی کنند

حضرت در اینجا می فرماید اینا که این کار را نمی کنند نه به این

خاطره که آدمای خیلی خوبی هستند

نـــــــــــــه

سکوت و کم تحرکی و فساد نکردن آنها به این سه دلیل است که

دلیل اول بیان شد

اما توضیح دلیل دوم

کندی شمشیر های آنها، یعنی ابزارهای مقابله آنها با نظام و

حکومت اسلامی حضرت امیر کـــنـــــد شده

اینکه اینها دیگه بر علیه دین در روزنامه هاشون مطلب نمی زنن

نه به این خاطره که آدم های خوبی شدن

بلکه برای این است که قلمشان کند شده و یا نویسندگانشان

فرار کرده اند و کسی ندارند که برایشان بنویسد

پس سکوت آنها و قلم نزدنشان سبب نشود که به آنها اعتماد کنید و مسئولیت به آنها بدهید

شمشیرش کند شده و الا توی آن فضایی که حضرت ترسیم کردند

اینها آدم کش های حرفه ای هستند

 

3 نَضِیضُ وَفْرِهِ

نضیض وفر یعنی مالشان ته کشده و دیگه پول ندارن

اگه می بینی شبکه های ماهواره ای آنها تعطیل شده و یا

سایتشان بسته شده و یا دیگه روزنامه چاپ نمی کنند نه به

این خاطره که ناامید شدن و یا آدم شدن

بلکه پول ندارن

اگه به اینها دوباره پول برسه می بینی که چگونه تیشه به

ریشه حکومت حضرت امیر می زنند

توجه توجه

چرا حضرت امیر در ابتدای سخن فضای جامعه خود را برای ما

تریسم می کند؟

؟

؟

؟

به خاطر اینکه در چنین فضایی دل سوزان حکومت علی به دنبال

آدم های خوب می گردن تا آنها را جهت کمک به حکومت حضرت وارد سیستم کنند

چون فضا تاریک شده انسان به هر نوری پناه می برد

حضرت در اینجا می فرماید این چیزها که سراغ آنها می روید نور

واقعی نیستند

گول گوشه نشینی این آدم ها را نخورید

و در چنین فضای تاریکی که صفات آن فضا در قسمت اول همین

پست بیان شد، به سراغ هر کس نروید

و با چشم ظاهر به اطرافیان اعتماد نکنید

یعنــــی بصیرت داشته باشید و بدونید این آقا که بیست ساله

ساکت تو جمهوری اسلامی نشسته، دل سوز نظام نبوده بلکه

سکوت او و ضربه نزدن او در این مدت به دلیل نداشتن امکانات بوده

حضرت در این فراز، ما را به دلایل پیشین اعمال، و فضاهایی که

این آدما درش بودن راهنمایی می کنند

یعنی اگه می گی این آدم خوبیه! چرا خوبه؟

آیا این خوبیش به خاطر تربیت دینی او است یا به خاطر ناچاری؟

اگر بر علیه نظام کاری نمی کند به خاطر خوبیشه یا چیز دیگه؟

اگر از رهبر اطاعت می کند به خاطر خوبیشه یا چیز دیگه؟

پیش نهاد می کنم یه مرتبه دیگه این پست رو از اول با دقت بخوان

برداشت های دقیق تری پیدا می کنی

 

آیا فضای جامعه امروز ما هم همین طوره؟

آیا وجود چنین افرادی در جامعه ما سبب شده که فضای کلی

جامعه دگرگون بشه؟

یعنی مردم ما در چنین فضایی تنفس می کنند؟ یا فضای جامعه

امروز با فضای جامعه حضرت امیر تفاوت دارد؟

درسته که این افراد در جامعه و بین خواص حضور دارند اما

نتوانسته اند فضا سازی کنند و فضای عمومی فضای سالمیه.

گرچه برخی از فضاهای حزبی و خصوصی مصداق این خطبه هستند

اما سرایت آن به عموم جامعه کار اشتباهی است.

آن وقت بــــــــــــــــنده از شما می پرسم که ما که دعا می کنیم

امام زمان بیاد برای فهم صحیح فضاها خصوصی وحزبی چه کار کردیم؟

اگه امام زمان بیاد و همین خطبه را برای ما بخواند و بگوید حالا با

بصیرت خود مرا کمک کنید چه می کنیم؟؟؟

 

تا قسمت بعد خدا نگهدار

 

---

 جواب سوالات دوستان

سوال سید

آدم از کجا بفهمه اونایی که سکوت کردند و امکانات ندارند کیان؟
خیلی ها هم هستند که توی باغ نیستند یا بهتر بکویم هدفشون این نیست ولی عرضه ندارند یا شایدم نیروی آن را.
از کجا این دو گروه متمایز میشوند از هم؟

جواب: مرصوص

سوال اول: لازم نیست که ما به دنبال کشف کردن و پیدا کردن ساکتین باشیم
حضرت در این خطبه به مردم دستور نمی دهند که برید توی جامعه اینها را پیدا کنید
بلکه می فرمایند به هر ساکتی اعتماد نکنید
چون طرف تا به حال ساکت بوده و اقدامی نکرده دلیل نمی شود که آدم خوبی باشد
به این جمله خوب دقت کنید:
آقای الف خیلی آدم خوبی است ایشان به درد پست ریاست جمهوری می خورند چون تا به حال اقدامی بر علیه نظام نداشتن!!
در این جمله یه مغالطه لطیف شده است. آیا هر کس که اقدامی بر علیه نظام نداشته آدم خوبی است و نظام را قبول دارد پس او به درد ریاست جمهوری می خورد؟
و همین طور مسئولیت های دیگر مثل ریاست دانشگاه یا مدیریت بر یک مدرسه و یا....
حضرت در این دسته به نظر حقیر می خواهند به این نکته توجه دهند گول نخورید هر سکوتی علامت قبول داشتن نظام نیست
برای اینکه بفهمید او برای این پست مناسب است باید تحقیق بیشتری کرد و مؤلفه های بیشتری را در نظر گرفت.
متوجه عرض بنده شدید؟
حضرت دستور نمی دهند که برید در جامعه بگردید و کسانی که ساکت هستند را شناسایی کنید و ببینید که آیا اگر امکانات پیدا کرد بر علیه نظام کار می کنند یا نه؟
بلکه حضرت می گویند در مورد کسانی که مدعی هستند و می خواهند پستی در جامعه پیدا کنند
حال یا خودشان به دنبال قدرت هستند و یا دیگران دور آنها جمع می شوند و آنها را علم می کنند که ایشان که بر علیه نظام کاری نکرده پس صلاحیت ریاست جمهوری را دارد
پس در این قسمت حضرت اول به ما گوش زد می کنند که خود شما جزء این گروه نباشید
و ثانیا مدعیان را بشناسید
برای شناسایی بهتر امتحان کردن اینها خیلی خوب است
مثلا گاهی اوقات بعضی ها وقتی با انسان برخورد می کنند آدم با خودش می گوید چه آدم مودبی است اما کافیه براش یه جک تعریف کنی آن وقت ده تا جک بسیار رکیک برایت تعریف می کند که تا سه روز سرخی بر چهره انسان نمایان است.

در مورد سوال دوم هم باید عرض کنم با امتحان کردن افراد که در مثال جک توضیح دادم